Nạp Thiếp Ký

Tống tri huyện chuyển sang Dương Thu Trì, sắc mặt liền nhu hòa: "Hiền chất,mấy, mấy chuyện nhỏ này, bất tất phiền não! Tìm được mối hợp là được chứ gì?"

"Mẹ cháu nói, hôm nay đi tìm bà mối."

"A...! Vậy, vậy thì tốt rồi! Có chuyện khó khăn gì, cứ, cứ nói cho bá phụ tabiết! Không cần khách khí!" Tống tri huyện vỗ vỗ ngực, nói với giọng đầy hàokhí.

Dương Thu Trì dạ một tiếng, nhưng bụng lại thầm bảo: thiệt là bản mặt giả đò!Ta đã nói rõ ra rồi, không có tiền cưới thiếp, đó chẳng phải là khó khăn chứlà gì? Nếu chân tâm giúp đỡ, cứ chi tiền ra là được, cần gì phải dùng công phumiệng lưỡi bề ngoài như vậy! Nhưng hắn chuyển niệm nghĩ, không đúng a, lão trihuyện râu sơn dương này làm gì mà nhận bừa mình làm cháu thế, rốt cuộc là cómục đích gì đây? Bản thân mình giúp lão phá án, lão đã thưởng tiền rồi a,chẳng lẽ còn có chuyện gì cần cầu mình hay sao? Ừ, vậy phải tiếp tục coi lãobiểu diễn ra sao.

Tống tri huyện trở về chỗ ngồi, cười ha ha nói: "Hiền chất, từ chuyện kiểmnghiệm thi thể của cháu ngày hôm qua, thấy nếu cháu tinh thông chuyện này nhưvậy, thì bất tất phải làm một ngỗ tác học đồ nữa." Lão lại quay sang Kim sưgia, hỏi: "Phải vậy không? Tiên sinh."

Kim sư gia gật đầu lia lịa: “Đúng vậy, đúng vậy, Dương huynh đệ không thầy màthông, quả là trời tạo thiên tài!"

Dương Thu Trì vội vàng khiêm tốn vài lời.

Tống trị huyện nói: "Cái, cái nghề ngỗ tác này thân phận đê hèn, chẳng khác gìtiện dân, theo ta thấy, hiền, hiền chất bất tất phải làm nghề này nữa. Nếu nhưngươi muốn, sau, sau này làm quan đi, cũng có thể khám nghiệm thi thủ được a."

Thích? Ai thèm thích chứ? Ông tưởng khám nghiệm thi thể sung sướng lắm à? Vừadơ vừa thúi, thậm chí cả bạn gái cũng không tìm được một cô.

"Vậy, cháu không làm ngỗ tác, làm cái gì bây giờ?"

"Hiền chất là một nhân tài, làm chuyện gì mà, mà không được? Như vầy nghe, bá,bá phụ ở đây còn có vị quản giam (quan coi ngục) không đảm đương được chức vụ,ta đã điều hắn đi lâu rồi. Cháu, cháu thế bá phụ nhận chức Quản giam trưởngtùy này đi," Tống tri huyện nở nụ cười hàm tiếu, nhìn Dương Thu Trì chờ đợi,"Tiền lương mỗi tháng năm lượng, tiền lệ phí thì theo như cũ. Hiền chất cómuốn không?"

Quản giam? Cái chức quản giam này là thứ quỷ gì thế, hắn không có chút ý niệmnào. Nhưng đang trong lúc nghi hoặc, Kim sư gia đã đứng lên, ôm quyền chúcmừng Dương Thu Trì: "Cung hỉ Dương huynh đệ!"

Dương Thu Trì nhanh chóng đứng dậy ôm quyền hoàn lễ.

Kim sư gia dường như nhìn thấu được ý nghĩ trong nội tâm Dương Thu Trì, cườinói: "Dương huynh đệ có khả năng còn chưa minh bạch chức quản giam này phỏng?"

Dương Thu Trì gật đầu.

"Chức Quản giam trưởng tùy này là do tri huyện lão gia xuất tiền túi thỉnh về,thụ mệnh chưởng quản nhà giam của nha môn, ngoài ra còn phải hiệp trợ những ánkiện chưa phá, đặc biệt là những án kiện mới hoặc những án kiện sai sót còngiam người trong ngục."

A, Dương Thu Trì giờ đã rõ, thì ra quản gia là Giám ngục trưởng, do kẻ bị bắttống vào ngục ở nha môn Minh triều đều là những người chưa bị xét xử, do đó cóthể nói chính xác hơn, làm chức này giống như coi trại tạm giam, ứng vào vịtrí trưởng trại tạm giam ngày nay. Một tháng năm lượng bạc, ứng với năm nghìnnhân dân tệ, xem ra là khoảng lương không tồi.

Tống tri huyện cười nói: "Đúng vậy, Kim, Kim sư gia nói không sai. Thế nàođây? Hiền chất."

Cái đó đương nhiên tốt rồi, công tác này so với làm ngỗ tác bảnh hơn nhiều.Hắn ở xã hội hiện đại đã không muốn làm cái nghề mà ngay cả tìm bạn gái cũngkhông có đó rồi, giờ đến Minh triều nếu phải tiếp tục làm nghề ngỗ tác nữa thìchán ngấy không gì bằng. Đổi lại đi coi trại tạm giam, đương nhiên sẽ thíchthú vô cùng. Dương Thu Trì đứng dậy, cung kính sát đất: "Tiểu chất nguyện ý,đa tạ bá phụ đề bạt! Tiểu chất nhất định tận tâm kiệt lực."

Tống tri huyện cười ha hả, đứng dậy đỡ hắn: "Như thế là phiền cháu rồi!"

Dương Thu Trì nghĩ đến một chuyện, nhưng không tiện để hỏi. Tống trị huyệnthấy hắn định nói lại thôi, liền hỏi: "Hiền chất, còn, còn có chuyện gì khôngrõ hay sao?'

Dương Thu Trì đáp: "Cũng không có gì, chỉ là cháu muốn hỏi thử, cái chức quảngiam này... là phẩm quan gì?"

Tống tri huyện và Kim sư gia cùng sững người, rồi bật cười ha hả. Kim sư giaphe phẩy quạt, đáp thay: "Chức quản giam này đều có ở ba cấp Thừa tuyên bốchánh sứ ty và các phủ, huyện. Ở thừa tuyên bố chánh sứ ti được gọi lại "TyNgục Ty", có một Thiết hữu ty là quan cấp chín; cấp phủ tuy có ty ngục, nhưngkhông phải là quan chính thức trong biên chế."

Nói tới đây, Kim sư gia thu quạt lại kẹp vào nách, rồi đưa tay ra bắt đầu đếm:"Quan phẩm đứng đầu cấp huyện chỉ có mình tri huyện lão gia, đó là quan chánhthất phẩm, dưới đó còn có huyện thừa là chánh bát phẩm, chủ bộ là chánh cửuphẩm, còn điển sứ tuy là quan nhưng không được coi là chính. Do đó, ở cấphuyện không có thiết ty ngục ty. Nhưng công tác này vẫn cần có người làm, nênchỉ trông chờ huyện thái lão gia của chúng ta tự xuất tiền túi, thỉnh ngườiđến quản mà thôi."

"Ạ? Vậy quản giam không có phẩm nào rồi?"

Kim sư gia cười đáp: "Không thể nói như thế được, mà phải coi làm sao dùng vịquan này, nếu làm tốt, so với huyện thừa còn nhiều tiền hơn! Ví dụ như cáikhoản tiền lệ phí ấy, thì từ các triều trước đều đã ước định mà thành quy củhẳn hoi rồi, lại thêm trong quản giam ngục có hệ thống quy củ còn nhiều hơnnữa, mà có thứ nào mà không thu chút tiền chứ? So ra, làm quản giam so vớihuyện thừa chính tông còn có thu nhập nhiều hơn." Rồi lão cười hì hì dừng lạimột chút, nói tiếp với ý tứ vô cùng hàm xúc, "Chờ huynh đệ thượng nhiệm rồi sẽminh bạch... Tính ra, chỉ cần người khác dâng tiền lên, huynh đệ cứ thu hết làđược."

Dương Thu Trì lúc này đã rõ, quản giam của huyện nha này tuy nói là quan,nhưng là do trị huyện lão gia thưởng cho mà có. Như vậy có thể nói, nó khôngthuộc công vụ viên của quốc gia, mà là do tiền tư của tri huyện lão gia thuêlàm, như vậy cũng chẳng cao hứng gì, vì tùy thời tùy lúc có thể bị cho cuốngói. Cũng cần nói thêm, tri huyện ba năm đổi một lần, chờ khi lão cút, thìmình cũng phải cút theo.

Hiện giờ hắn xem ra chỉ biết đi bước nào hay bước nấy mà thôi. Nhân cơ hộitrong thời gian này kiếm được bao nhiêu thì kiếm, chờ có chút vốn rồi, kiếmchuyện làm ăn buôn bán nhỏ cũng thu bộn tiền a...!

Tống tri huyện hỏi: "Hiền chất, ngươi sống ở đâu ha?"

Không chờ Dương Thu Trì trả lời, Tống Vân Nhi giành đáp trước: "Cha, ca ca củacon ngụ ở Tây thành, một chỗ tệ ơi là tệ không phải là nơi người ta ở đượcđâu."

Tống tri huyện gật đầu, chỗ tây thành đều là bình dân bách tính ở, nhất địnhlà không tốt đẹp gì: "Vậy hiền chất sau khi nhậm chức quản giam, sợ đại bộphận thời gian trong ngày phải ở tại nha môn, để cho tiện, hay là di chuyểnvào trong nha môn cư trú đi. Vừa hay điển sứ đại nhân hiềm nha môn cũ kỹ, đãtự ra ngoài tìm nhà khác ở rồi. Nhà cũ của y vẫn còn bỏ không, cháu cứ chuyểnnhà đến chỗ đó ở."

Dương Thu Trì mừng rỡ, tạ ơn rối rít. Tối qua thấy gia cảnh bần hàn của nhàmình như thế, hắn cứ nhất mực nghĩ không biết chừng nào có thể có một tòatrang viện lớn, để cho Dương mẫu và Tiểu Tuyết sống qua những ngày tháng tươiđẹp. Huyện thái lão gia để cho họ vào sống trong nha môn, tuy không phải là kếlâu dài, nhưng còn tốt hơn hai gian nhà gỗ ộp ẹp kia. Chờ sau này có tiền rồi,hắn sẽ mua một tòa trạch viện lớn cho cả nhà ở.

Dương Thu Trì cao hứng có dư, nhưng lòng dù sao vẫn cảm thấy chuyện này khôngổn. Lão tri huyện này vì sao lại đối tốt với mình như thế? Thưởng cho chứctiểu quan, lại còn cấp nhà ở nữa? Tuy chức tiểu quan này chẳng tốn của lão baonhiêu tiền, nhưng trụ sở này là của quốc gia đấy. Lão không xuất ra chút tiền,thì làm gì giải quyết ổn thỏa chuyện của mình? Vì sao lão lại đối với mình nhưthế? Bên trong tất có nguyên do.

Tống tri huyện thấy Dương Thu Trì cao hứng như vậy, cùng Kim sư gia đối mắtnhìn nhau, rồi từ từ nói: "Hiền chất a, cái này đâu có đáng gì đâu, hôm, hômqua ngươi giúp bá phụ phá, phá được một kiện mệnh án, rồi phá tiếp đại án mưuphản của Tạ quả phụ, bá phụ ta sao lại không tạ ơn hậu hĩnh cho cháu đượcđây!?"

Chú thích:

(*) Nguyên văn trong sách Mạnh tử viết về Hiếu tử là: "Bất hiếu diệc hữu tam,vô hậu vi đại, kỳ nhị bất nghị, kỳ hạ bất vi" (Bất hiếu cũng có ba việcđược coi là lớn, lớn nhất là không có người nối dõi để dòng họ của mình mấthẳn trên thế gian, bất hiếu thứ nhì là thấy cha mẹ làm điều sai trái mà khôngcan ngăn, bất hiếu nữa là thấy cảnh nhà nghèo, cha mẹ già cả mà không chịu làmăn để giải quyết cảnh đó)

Theo lễ giáo xưa thì có 3 điều bất hiếu: Một là hùa theo cha mẹ để cha mẹ mắcvào chỗ bất nghĩa; hai là nhà nghèo, cha mẹ già mà không chịu ra làm quan, lấybổng lộc nuôi cha mẹ; ba là không chịu lấy vợ, không có con, tuyệt đường cúngtế tiên tổ. Trong ba việc đó, việc không có con là lớn nhất.

Sách "Minh Tâm Bảo giám" (Gương quý soi lòng) nói về Ba Bất Hiếu như sau:

- A ý khuất tòng, nhất bất hiếu giả

- Gia bần thân lão, bất vi lộc sĩ, nhị bất hiếu giả

- Vô thú, bất tử, tuyệt tiên tổ tự, tam bất hiếu giả

Nghĩa là:

- Điều bất hiếu thứ nhất: Hùa theo ý kiến của cha mẹ một cách thụ động, khôngcần biết phải, trái (A tòng).

- Điều bất hiếu thứ hai: Nhà nghèo, cha mẹ già mà không lo kiếm việc làm đểcó tiền củạ (vi lộc sĩ =đi làm có tiền để nuôi cha mẹ).

- Điều bất hiếu thứ ba: Không cưới vợ (vô thú), không có con làm đứt (tuyệt)dòng nối tiếp của tổ tiên.

"Tuyệt tiên tổ tự" thường nói tắt là "tuyệt tự" nghĩa là "đứt dòng". Chữ Thú:nguyên nghĩa là lấy vợ.

Trong ba điều trên, không lấy vợ để nối tiếp dòng họ ở các đời sau được xã hộiTrung Hoa và Việt Nam xem là trọng đại nhất. Ngày xưa, người ta không biết đếnvấn đề khiếm khuyết sinh lý trong cấu tạo cơ thể, cho nên cứ người nào khôngcó con đều bị đánh giá là vô phúc. Người đàn bà lấy chồng mà không sinh đẻthường bị rủa là "Cây độc không trái, gái độc không con" ít ai nghĩ đến lỗi vàkhuyết sinh lý của người đàn ông "vô sinh" trong vấn đề vợ chồng không có connối dòng cho gia tộc.

Sách MINH ĐẠO GIA HUẤN của Trình Di (1032-1085) đã viết về đạo hiếu như sau:

"Bất hiếu giả tam - Vô hậu vi đại

Hữu thân bất ái - Hữu huynh bất kính

Cầu tha ái kính - Khởi khả đắc hổ

Dịch nghĩa:

Bất hiếu có ba điều lỗi - Không có con là lớn nhất

Có cha mẹ chẳng yêu mến - Có anh chẳng kính trọng

Lại mong được người ngoài yêu kính - Làm sao mà có được?